Jak Polska zdobyła serca miłośników jedzenia na całym świecie?

Polska kuchnia od wielu lat cieszy się dużym uznaniem  zarówno w kraju, ale również poza jego granicami. Jej wyjątkowość i bogata kultura  przykuły uwagę i serca milionów ludzi na całym świecie. Według rankingów kuchnia polska jest na 14 miejscu w kategorii najlepsze lokalne kuchnie na świecie. Według Taste Atlas popularne w Polsce pierogi znalazły się na 16 miejscu,  a kotlet schabowy na 66! To ogromne wyróżnienie, które pokazuje wysoki poziom kulinarnej tradycji.  

Czym charakteryzuje się polska kuchnia? 

Polska kuchnia to bogactwo wielu smaków, ale też niesamowita kultura, która się za nimi kryje. Świadczy o tym szereg potraw pochodzących z różnych regionów np. ze Śląska, Podkarpacia, Kaszub czy Wielkopolski.  To także obfite posiłki, które sporządza się, wykorzystując naturalne składniki. W polskiej kuchni wykorzystuje się m.in.: ryby mięso, warzywa, ziemniaki i produkty mleczne oraz przyprawy takie jak liść laurowy, ziele angielskie, sól, pieprz itp.  

Popularne są tutaj dania mączne, czyli np. słynne pierogi, pyzy czy kluski śląskie. Oprócz tego Polska słynie z przygotowywania wielu pysznych zup. Do najbardziej popularnych należy rosół oraz zupa pomidorowa.  W polskiej tradycji oczywiście nie zabraknie miejsca na coś słodkiego. Polacy uwielbiają ciasta takie jak sernik czy jabłecznik i często to właśnie one są postawione na gościnnym stole! 

Historia polskiej kuchni

Kuchnia polska ewoluowała na przestrzeni lat pod wpływem różnych czynników. Wyraźnie widoczne są ślady wpływów etnicznych i regionalnych. To, co wyróżnia kuchnię polską, to umiejętność łączenia tradycyjnych smaków z kulinarnymi wpływami innych narodowości, które kiedyś zamieszkiwały tereny dzisiejszej Polski.

W wielu polskich potrawach widoczne są wpływy kulinarnych tradycji rosyjskich, niemieckich, francuskich, włoskich, żydowskich, a nawet tureckich. Te różnorodne smaki z wielu stron świata nadają niepowtarzalny charakter, który przyciąga wielu smakoszy. 

Innymi ważnymi  czynnikami, które w dużym stopniu wpłynęły na rozwój kuchni polskiej, jest klimat oraz  położenie geograficzne kraju. Regiony nadbałtyckie to miejsca, gdzie królują ryby. Natomiast góry oferują świetne sery np. oscypek czy bryndzę, które są produkowane z owczego sera. 

W dawniejszych latach na polskich terenach jedzono przede wszystkim to, co można było sobie samemu wyhodować.  Różne okresy historii kształtowały smaki polskiej kuchni.  Podczas panowania szlachty bardzo popularne były dania z dziczyzny, kurcząt i kaczek.  Dopiero kiedy panowanie objęła królowa Bona, popularniejsze stały się dania wzbogacone różnymi warzywami, które były sprowadzane m. in. z Włoch.  

Na przestrzeni lat rozwijała się kuchnia chłopska. Nie była ona zbyt wyszukana, ponieważ jej głównym celem było przeżycie.  Zatem wykorzystywano do niej najtańsze i najbardziej dostępne produkty.  Jednak prostota tych dań  zyskała swoje uznanie wśród szlachty i zagościła na szlacheckim stole. 

Jak rozwijały się polskie dania przez wieki? 

Rozwój polskich dań kształtował się przez wiele lat. Wpływ na zmianę polskiej kuchni miały czynniki kulturowe, historyczne, a także gospodarcze. Przykładowo w okresie średniowiecza  polska kuchnia składała się z prostych składników.  Wykorzystywano głównie mięso, zboża, mleko, jaja oraz warzywa. Do najbardziej popularnych dań wówczas należała pieczeń, kiełbasa czy gęś.  

W okresie Renesansu i Baroku w Polsce można było zaobserwować wpływy tureckie, francuskie oraz włoskie.  Wówczas wprowadzono nowe techniki przyrządzania potraw.  Było to smażenie i duszenie.  Wpływy orientalne sprawiły, że wprowadzono do Polski przyprawy i słodko-kwaśne smaki.  

II wojna  światowa wprowadziła do polskich smaków proste, a zarazem bardzo sycące dania.  Jednym z głównych składników były ziemniaki.  Z racji małej dostępności wielu artykułów spożywczych, ludzie wykorzystywali wszystkie pokłady swojej kreatywności i tworzyli np. pasztet z ziemniaków albo kawę z żołędzi.  

Obecnie, coraz mniej Polaków na co dzień spożywa polską kuchnię. Jest to spowodowane wieloma czynnikami. Polska kuchnia mimo niesamowitego smaku jest dość ciężkostrawna i tłusta. Spożywanie jej na co dzień może nie sprzyjać dbaniu o zdrową sylwetkę, ale Polacy jak najbardziej pamiętają o tradycji i kulturze. Kiedy przychodzą święta, stawiają polskie dania na świątecznym stole. 

Jakie były początki i wpływy kulturowe? 

To, czym zajadali się nasi przodkowie to były głównie węglowodany, a także strączki.  W kuchni polskiej od wielu lat królowały warzywa korzeniowe.  Ludzie spożywali również mięsa.  Była to głównie dziczyzna,  ale także wieprzowina, drób oraz ryby.  Ryby spożywano głównie słodkowodne takie jak okoń, karp i sandacz. Mięsa stanowiły dodatek do dań mącznych i kasz. Przyrządzano również przetwory owocowo-warzywne, a także wyroby z mleka.  Dawniej bardzo popularne w polskiej kuchni były zupy, kluski  I kultowe do dziś pierogi. Często spożywano jęczmień, proso, a także kasze. Duże znaczenie w polskiej kuchni miały przyprawy, które nadawały smak potrawom np. pieprz, jałowiec oraz gałka muszkatołowa. 

Jak wygląda kuchnia polska obecnie? 

Kuchnia polska ewoluuje, aby sprostać oczekiwaniom współczesnych smakoszy. W polskich domach coraz wyraźniej zaznaczają się wpływy kuchni światowej, zwłaszcza europejskiej i amerykańskiej. To  przede wszystkim efekt globalizacji i zacierania granic między tradycją a wpływami innych kultur. 

Dziś Polacy coraz rzadziej jedzą na co dzień tradycyjne polskie potrawy. Obecnie częściej się wybiera ziemniaki niż kaszę, która kiedyś była bardzo popularna na ziemiach polskich. Mięso, takie jak powszechna kiedyś dziczyzna jest zastępowana tańszym mięsem takim jak kurczak czy wieprzowina. 

Jakie są tradycyjne składniki w polskiej kuchni? 

O składnikach, które najczęściej używa się do przygotowywania polskich dań,  można by wiele opowiadać.  Są one przede wszystkim różnorodne. Polskie potrawy składają się z mięs, warzyw, zbóż, grzybów, a także owoców.  Tradycyjna kuchnia to także bogactwo kiszonek.

Poniżej znajdują się składniki polskiej kuchni: 

Warzywa

Tak jak w Chinach króluje ryż, tak w Polsce królują ziemniaki.  Jednak nie tylko one są tak popularne na polskich stołach. Można do tego grona zaliczyć także buraki, kalarepę, szczaw, kapustę, ogórki oraz cebulę, która nadaje świetny smak wielu potrawom.  

Owoce 

Kolejnym składnikiem polskiej kuchni są owoce.  Do tych najbardziej popularnych należą śliwki, jabłka, wiśnie, gruszki, czereśnie, porzeczka oraz agrest. Z  tych owoców przygotowywane są przetwory takie jak dżemy.  Produkuje się  z nich kompoty  np. kompot z wiśni.  Niektóre są nawet składnikiem dań głównych jak wiśnie wykorzystywane do zupy wiśniowej.  

Ryby

W polskiej kuchni najpopularniejsze są ryby słodkowodne i te najczęściej się zjada.  Kultową potrawą, którą można znaleźć na wigilijnym stole jest karp.  Polacy w swojej tradycyjnej kuchni mają wiele potraw ze śledzia np. śledź w oleju. 

Mięsa

Niegdyś najbardziej popularnym rodzajem mięsa, jakie się spożywało w Polsce była dziczyzna. Obecnie na skutek wielu zmian jest to głównie drób i wieprzowina.  Co nie zmienia faktu, że w dalszym ciągu są osoby, które spożywają dziczyznę, a nawet sarninę czy mięso królicze. 

Grzyby

Polskie tereny są bogate w lasy, a to idealne środowisko do tego, aby mogły rosnąć grzyby.  Zatem sporo polskich potraw jest przyrządzanych z wykorzystaniem tych warzyw.  Znajdziemy je w pierogach z kapustą i grzybami, nadziewanych mięsach farszem oraz sosach. Do najbardziej powszechnych polskich grzybów należy m.in.  borowik, rydz oraz maślak. 

Nabiał

Kolejnym produktem popularnym w polskiej kuchni jest nabiał. Spośród tej kategorii, możemy wyróżnić sery takie jak bryndza czy oscypek, mleko kozie i krowie, a także inne produkty mleczne takie jak np. twaróg. 

Inne

Z innych produktów,  które są popularne w polskiej kuchni, możemy wyróżnić oleje roślinne, bardzo popularne kiszonki,  a także smalec, przy którego pomocy przygotowuje się dużo polskich dań takich jak np. tradycyjny kotlet schabowy. 

Przyprawy – co jest sekretem polskiej kuchni? 

Tradycyjna polska kuchnia znana jest z dość ciężkich, ale bardzo smacznych potraw, które umiejętnie łączą różnorodne składniki i przyprawy.

Doskonale dobrana gama przypraw wpływa na niepowtarzalny smak dania. Do popularniejszych przypraw w polskiej kuchni należy jałowiec. Gałązki jałowca można świetnie wykorzystać do marynowania oraz jako dodatek przy wędzeniu. Kolejną popularną przyprawą jest gałka muszkatołowa. Nadaje zupom, sosom, kapuście i ziemniakom delikatny korzenny aromat i ciepły smak. Można ją także użyć do przyprawiania ryb, kiełbas oraz pasztetów. 

Nie tylko przyprawy nadają tradycyjnej polskiej kuchni niepowtarzalny smak. Często do dań dodaje się także owoce. Doskonałym przykładem są tradycyjne potrawy, takie jak schab ze śliwkami. Do pieczonej wieprzowiny dodaje się słodkie i soczyste śliwki, tworząc danie, które łączy w sobie słodycz i słony smak mięsa. 

Jakie są kultowe polskie potrawy? 

Kultowe polskie potrawy to potrawy, które są znane na całym świecie.   Mamy bardzo popularne pierogi, które są znane zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie.  Dla kuchni polskiej charakterystyczne są również zupy. Znajdziemy także dania mączne,  czyli pierogi, kluski i kopytka.  Poza tym kuchnia polska jest znana również z różnego rodzaju mięs. Najbardziej popularnym mięsnym daniem jest kotlet schabowy. 

Poniżej znajduje się kilka najbardziej popularnych polskich potraw:

Zupy

 W Polsce zupy zyskały bardzo dużą popularność.  Ich ogromną zaletą jest szybkość przygotowania oraz pożywność. Do tego są one stosunkowo tanie w przyrządzeniu.  Zupami, które są w Polsce jednymi z bardziej popularnych jest rosół oraz zupa pomidorowa. 

Pierogi

Flagową polską potrawą są pierogi.  Obecnie można je skosztować w restauracjach na całym świecie.  Pierogi dostaniemy w Wielkiej Brytanii, w Niemczech, a nawet w Stanach Zjednoczonych. To pokazuje, że nie tylko Polacy pokochali to danie, ale ludzie z całego świata. 

To, co wyróżnia pierogi, to przede wszystkim świetnie przygotowane i elastyczne ciasto oraz kształt, który nieco przypomina pół księżyce.  W Polsce pierogi robi się w różnych wariantach smakowych.  Można wyróżnić te z farszem z ziemniakami oraz twarogiem, z mięsem,  ze szpinakiem,  z kapustą i z grzybami,  a także z owocami. 

Do najpopularniejszych opcji na słodko należą pierogi z truskawkami i  jagodami.  Przy ich wyborze jednak nie ma żadnych ograniczeń, bo farsz do pierogów można stworzyć wedle własnych upodobań. I to właśnie sprawiło, że są one daniem, które bardzo dużej ilości osób na całym świecie tak smakuje.  

Bigos 

Jest to danie na bazie kapusty z dodatkiem mięsa.  Do przygotowania bigosu wykorzystuje się kapustę kiszoną albo słodką.  Jeśli chodzi o mięso jest to przeważnie boczek i  kiełbasa.  Inne warzywa wykorzystywane w bigosie to grzyby, a także cebula. Całą potrawę zaprawia się koncentratem pomidorowym. 

Fasolka po bretońsku 

Choć nazwa nie brzmi polsko,  to jest to popularne jednogarnkowe polskie danie. Wykorzystuje się do jego przygotowania fasolę w połączeniu z mięsem. Przeważnie jest to kiełbasa. Innymi składnikami potrawy jest cebula i czosnek. Bardzo ważne w fasolce po bretońsku są przyprawy oraz zioła, takie jak ziele angielskie, liść laurowy, a także majeranek. Również w tym przypadku danie zaprawia się koncentratem pomidorowym. 

Kopytka 

Kolejnym daniem są kopytka.  Jest to potrawa należąca do dań mącznych.  Powstaje z gotowanych ziemniaków z dodatkiem mąki pszennej, jaj oraz soli. Z tych składników zagniata się ciasto, a potem zawija je w rulon. Następnie ciasto trzeba pokroić w małe części i ugotować.  

Gołąbki 

Te popularne polskie danie jest przygotowywane z wieprzowego mięsa mielonego.  Tradycyjnie do mięsa dodaje się ryż, cebulę i przyprawy.  Gotową kulkę mięsa zawija się w ugotowaną kapustę,  a potem gotuje.  Gołąbki są przyrządzane najczęściej na bazie sosu pomidorowego. 

Placki ziemniaczane

To  popularne polskie danie  jest gotowane z tartych, surowych ziemniaków, mąki oraz jajek.  Można je jeść na kilka różnych sposobów. Na słodko z cukrem, na słono z sosem czy dodatkiem gulaszu.  

Ryba po grecku 

Choć nazwa brzmi jakby to była grecka potrawa,  to w rzeczywistości jest to typowo polskie danie, które najczęściej występuje na wigilijnym stole.  Składa się ono z filetu rybnego usmażonego na bazie włoszczyzny  z dodatkiem koncentratu pomidorowego.

Sałatka jarzynowa

Określana jest często królową polskich świąt. Nic dziwnego, że Polacy tak ją kochają. W 100% oddaje polskie smaki i kojarzy się wielu ludziom z dzieciństwem.  Przyrządzana jest na bazie gotowanych warzyw oraz konserwowych wraz z wymieszanym majonezem oraz musztardą i przyprawami takimi jak sól i pieprz. Do  zrobienia takiej sałatki wykorzystuje się ziemniaki, pietruszkę, seler, marchew, groszek, kukurydzę, gotowane jajka na twardo, ogórki konserwowe, a także majonez i przyprawy. 

Jak smakują polskie regiony? 

Bardzo ważną częścią polskich smaków są polskie regiony.  Każdy z nich na przestrzeni lat tworzył własną tradycję, która ukształtowała się poprzez wpływy różnych narodowości oraz mniejszości kulturowych zamieszkujących polskie tereny. 

Jedną z bardziej popularnych kuchni w Polsce jest kuchnia Podhala. Tutejsze smaki ukształtowały się na bazie prostych, a zarazem smacznych produktów.  Do najbardziej popularnych dań należy kwaśnica, która jest słynną góralską zupą.  Z racji tego, że w górach  hodowano głównie owce,  w kuchni wykorzystywano i wykorzystuje się do tej pory sporo sera owczego, z którego powstał kultowy oscypek.

Kolejną kuchnią jest kuchnia Małopolski, której stolicą jest Kraków. Charakterystycznymi daniami dla Krakowa są dania takie jak flaczki po krakowsku czy kaczka faszerowana. 

Popularnym regionem jest również  Białystok.  To zróżnicowane pod względem kulturowym miasto oferuje szereg polskich, tradycyjnych smaków.  Jednym z nich jest babka i kiszka ziemniaczana. Oprócz tego przygotowuje się tu także na bazie mącznych dań kołduny z mięsem,  które są zbliżone smakiem do pyz z farszem mięsnym.  Jeśli chodzi o słodkie ciasta Podlasie słynie z sękacza,  czyli wypieku stworzonego  z biszkoptowo-tłuszczowej masy. 

Opisując regionalne kuchnie nie można zapomnieć o Mazowszu.  To właśnie tutaj królowały takie dania jak  faszerowane kaczki z nadzieniem z podrobów oraz zupy takie jak grzybowa albo żur, który obecnie podawany jest na wielkanocnym stole. 

Kuchnia północnej Polski

Warmia i Mazury to miejsce bogate w jeziora i lasy. Te okolice słynęły niegdyś  z dań na bazie ryb słodkowodnych takich jak sandacz czy karp . Oprócz rybnych potraw bardzo dobrze przyjęła się tutaj kuchnia inspirowana litewskimi i ukraińskimi potrawami, czyli kołduny, cepeliny oraz pierogi. 

Kolejno kuchnią regionalną jest kuchnia Pomorza i Kaszub.  To właśnie tutaj powstała popularna zupa nazywana czarniną. W tym regionie jedzono również gęsinę i na tej podstawie powstały różne dania  np. pasty do chleba wykorzystujące okrasę, czyli gęsie mięso wraz z tłuszczem. 

Nie można również zapomnieć o Wielkopolsce.  Jest to jeden z największych regionów w Polsce i ma on  bardzo duże znaczenie, jeśli chodzi o wpływy tradycji, kultury, a także smaku pochodzącego właśnie z tych terenów.  XVIII wiek był okresem, w którym terenami Wielkopolski panowały Prusy.  Dlatego też  kuchnia ta ma bardzo dużo wpływów niemieckich.  Przykładem są liczne dania przygotowywane z ziemniaków. Popularne w tym miejscu są pyzy ziemniaczane z farszem mięsnym i owocowym oraz placki ziemniaczane.

Następną kuchnią, o której warto wspomnieć jest kuchnia śląska.  To również jeden z popularniejszych regionów w Polsce, który cieszy się niezwykłym smakiem.  Bardzo popularne są tutaj kluski śląskie z dziurką, które  spożywa się zamiast ziemniaków do dań przeważnie z dodatkiem jakiegoś mięsa i sosu. 

Polskie smaki za granicą 

Polska kuchnia staje się coraz bardziej popularna za granicą  To wszystko za sprawą świetnego smaku, idącą za niesamowitymi daniami historią i tradycją. Powodem są też emigranci, którzy chcieli przybliżyć Polskę innym krajom.  

Jednym z najbardziej znanych polskich smaków są pierogi. Tradycyjne danie jest przygotowane z różnym farszem. Zarówno na słodko, jak i na słono.  Najbardziej popularne to te  z kapustą i z grzybami, z twarogiem i ziemniakami, z mięsem, ze szpinakiem oraz z truskawkami, a także jagodami. 

Kolejnym znanym na całym świecie polskim smakiem jest kiełbasa. Kuchnia polska słynie z różnorodnych kiełbas, w tym kabanosów, kiełbas wiejskich i kiełbasek krakowskich. Wiele sklepów spożywczych na całym świecie importuje polskie kiełbasy, aby zaspokoić zapotrzebowanie konsumentów na autentyczny, polski smak.

Słodycze z Polski cieszą się również dużym zainteresowaniem na rynku międzynarodowym. Produkty takie jak krówki, pierniki, ptasie mleczko znalazły wielu fanów poza granicami kraju.. 

Polskie smaki można spotkać nie tylko w restauracjach i sklepach spożywczych za granicą, ale także na rozmaitych festiwalach i targach kulinarnych, na których prezentowana jest polska kuchnia. 

Jak plasuje się polska kuchnia wśród zagranicznych trendów? 

Polskie potrawy zdobywają coraz wyższe miejsca w różnego rodzaju rankingach.  Tradycyjne przysmaki takie jak: pierogi, kiełbasa i sernik trafiły aż na 14 pozycję w  zestawieniu stworzonym przez Taste Atlas.  Według tego samego rankingu pierwsze miejsca zajęły specjały z Włoch, Hiszpanii oraz Grecji. 

Symbol kultury i tradycji. Jaka jest przyszłość i rozwój polskiej kuchni? 

W ostatnich latach Polska stała się krajem coraz bardziej docenianym przez inne państwa. Jest to zasługa wielu czynników.  W dużej mierze wpływ na rozwój polskości mają emigranci, którzy podróżują do innych krajów i tam pokazują lokalnym mieszkańcom, jak wygląda polska kuchnia, tradycja oraz kultura.  

Już teraz widzimy, że nasza gastronomia idzie i podąża za nowoczesnym światem. Tradycyjne potrawy są  serwowane w różnych restauracjach na całym świecie.  Polska kuchnia również stara się dopasować do różnych gustów smakowych.  Coraz częściej możemy znaleźć wersję tradycyjnych potraw w wegańskiej czy wegetariańskiej odsłonie jak np. gołąbki z kaszy czy pierogi z farszem z tofu, ziemniakami i cebulą. 

Czy kuchnia polska to zdrowa kuchnia? 

Polska kuchnia słynie z ciężkostrawnych oraz dość tłustych dań, ale też niesamowitego smaku!  Z tego względu ciężko ją zaliczyć do kuchni zdrowej. Jednak kaloryczność dań naszego kraju nie jest bez powodu.  Dawniej pracowano na roli, zatem kalorie z posiłków były bardzo szybko spalane.  

Warto zatem jeść polskie posiłki, ale w umiarkowanych ilościach.  Coraz więcej Polaków ma takie podejście. Jednak nie zapomina o polskiej kulturze i  tradycyjne potrawy można znaleźć niemal w każdym polskim domu na świątecznym stole. 

Co warto wiedzieć o polskiej kuchni? 

Kuchnia polska słynie z bogactwa smaków, tradycji, a także wpływów kulturowych. To sprawia, że  jest wyjątkowa, pyszna i rozpoznawalna na całym świecie.

Charakteryzuje się dużą różnorodnością potraw wynikającą z połączenia tradycji i wpływów różnych narodowości. Wpływy kulturowe kuchni polskiej są bardzo zróżnicowane i obejmują m.in.  niemieckie, rosyjskie, żydowskie, francuskie, włoskie, litewskie i ukraińskie narodowości. 

Nie tylko wpływy kulturowe nadają gastronomii polskiej niepowtarzalny charakter. Kuchnia lokalna jest również ważną częścią kuchni polskiej. Każdy region ma swoje własne, charakterystyczne smaki, które wynikają z lokalnych tradycji oraz dostępności składników. Kuchnia polska ma swoje popisowe dania, które zyskują uznanie nie tylko w kraju, ale także za granicą. Pierogi, kotlet schabowy  żurek i kiełbasy to  jedne z nielicznych polskich potraw, a jest ich znacznie więcej! 

Warto zaznaczyć, że polska kuchnia cały czas się rozwija i coraz częściej jest doceniana przez inne państwa. Dzisiejsza kuchnia tradycyjna nadal ewoluuje, a nowe trendy i techniki kulinarne wpływają na jej rozwój i doznania smakowe!

 

Autor: Beata Perzanowska