Społeczna odpowiedzialność biznesu CSR – dlaczego firmy to robią?

Przez dziesięciolecia celem przedsiębiorstw był głównie – albo nawet wyłącznie – zysk finansowy rozumiany jako nadwyżka przychodów nad kosztami. Obecnie zaczyna się to nieco zmieniać choć oczywiście wciąż dążenie do zysków finansowych to cel, który kieruje działaniami przedsiębiorców. Ciekawym trendem, jeśli chodzi o motywy postępowania firm, jest społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR). Na czym polega CSR i dlaczego zyskuje popularność?

Społeczna odpowiedzialność biznesu czyli co?

W literaturze można znaleźć wiele definicji społecznej odpowiedzialności biznesu. Jeśli obawiasz się, że nie zrozumiesz istoty tego pojęcia, mamy dla Ciebie dobrą wiadomość – idea ta jest w gruncie rzeczy dość prosta.

Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR, ang. Corporate Social Responsibility) to takie podejście, w którego ramach firmy biorą pod uwagę nie tylko finansowe cele biznesowe. Oprócz tego ważny jest również wpływ działań przedsiębiorstwa na społeczeństwo (w tym w szczególności społeczności lojalne) oraz środowisko naturalne.

W pewnym uproszczeniu CSR polega na podejmowaniu działań, które mają na celu rozwiązywanie problemów społecznych, ochronę środowiska naturalnego oraz promowanie etycznych postaw.

Filary społecznej odpowiedzialności biznesu

Koncepcja CSR opiera się na filarach, które przedstawiliśmy i krótko opisaliśmy w poniższej tabeli:

Narzędzie CSR	Komentarz
Programy wspierające pracowników zatrudnionych w danej firmie	Ważnym elementem CSR są inwestycje w rozwój kadry. Rozumie się przez to m.in. programy integracyjne, kursy i szkolenia zawodowe, wsparcie dla osób w wieku przedemerytalnym itp.
Kampanie społeczne	Firmy mogą przeznaczać część środków na promowanie określonych postaw. W szczególności chodzi tu o postawy społecznie pożądane (np. proekologiczne). Widzisz w internecie lub TV reklamę firmy, która bierze udział w kampanii szczepionkowej lub skierowanej przeciw paleniu papierosów? Jest to właśnie element CSR.
Działania na rzecz lokalnej społeczności	CSR to przede wszystkim programy skierowane do lokalnych społeczności. Przykładowo, PKN Orlen – polski lider rynku petrochemicznego – przeznacza znaczne kwoty na wspieranie płockich (właśnie w Płocku znajduje się siedziba koncernu) środowisk sportowych.

Źródło: opracowanie własne na podstawie https://www.parp.gov.pl/csr#csr (dostęp: 2023-02-18).

Oczywiście, wdrożenie CSR w firmie nie oznacza jeszcze, że przedsiębiorstwo staje się organizacją dobroczynną. Wręcz przeciwnie – koncepcje te mają za zadanie wzmocnić daną organizację. Przykładowo, wdrożenie programów pomocowych dla pracowników powinno przełożyć się na niższy wskaźnik rotacji kadry, co z pewnością usprawni procesy biznesowe.

Społeczna odpowiedzialność biznesu – etyka czy sposób na promocję marki?

Realizacja działań określanych zbiorczo jako CSR to bez wątpienia szczytna idea, prawda? Oczywiście, musisz zdawać sobie sprawę z tego, że nie wszyscy przedsiębiorcami są altruistami oraz idealistami. Przedstawiciele biznesu dobrze zdają sobie sprawę z faktu, że CSR jest w stanie przyczynić się do zbudowania pozytywnego wizerunku marki co w dłuższej perspektywie może nie tylko poprawić reputację, ale także zwiększyć zyski.

Choć – w myśl tej teorii – społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) powinna wynikać z dobrych intencji i chęci pomagania, to część przedsiębiorców stosuje ideę do promocji marki. Co więcej, nie zawsze wykorzystuje się przy tym etyczne sposoby działania, czego przykładem jest greenwashing.

Greenwashing, czyli fałszywe CSR

Nie wszystko złoto, co się świeci. Podobnie jest w przypadku społecznej odpowiedzialności biznesu – zdarza się, że firmy stosują działania określane jako greenwashing. Oznacza to, że przedsiębiorcy  fałszywie (lub z pewną dozą przesady) promują swoje działania jako korzystne dla lokalnych społeczności lub środowiska naturalnego w celu budowy pozytywnego wizerunku.

Częstym przejawem greenwashingu jest sytuacja, w której dana firma reklamuje się jako ekologiczna, ale w rzeczywistości nie podejmuje ona konkretnych, wymiernych działań zapewniających ochronę środowiska naturalnego. Może być to na przykład wprowadzanie niewielkich, kosmetycznych wręcz zmian w produkcie, które są reklamowane jako rewolucyjne rozwiązania.

Nie przedstawimy Ci tu przykładów konkretnych marek, które były na przestrzeni lat promowane z użyciem greenwashingu, by nie szkalować konkretnych marek. Możesz być jednak pewien, że niejeden tego typu case został opisany w sieci – dotyczy to zarówno polskich, jak i zagranicznych firm z branży odzieżowej, spożywczej czy kosmetycznej.

Społeczna odpowiedzialność biznesu CSR. Podsumowanie

Społeczna odpowiedzialność biznesu to koncepcja, która zyskuje na popularności w dwudziestym pierwszym wieku. Jest to konieczne, ponieważ tajemnicą poliszynela jest, że działania wielu firm – np. koncernów petrochemicznych czy motoryzacyjnych – po prostu niszczą środowisko naturalne. Tym samym CSR należy traktować jako alternatywę dla tradycyjnej ekonomii:

BAU (Business-as-Usual, czyli tradycyjna ekonomia) – nastawienie na zyski finansowe.

CSR (społeczna odpowiedzialność biznesu) – uwzględnienie znaczenia, jakie ma środowisko naturalne dla naszego codziennego funkcjonowania.

Źródło: opracowanie własne.

Autor: Emila Zelma